AZTI zentro teknologikoak garatutako AMBI tresnak softwarea eguneratu eta webgunea berritu du (https://ambi.azti.es/), prestazioak hobetzen eta nazioartean duen kokapena sendotzen jarraitzeko. Itsas hondoetan giza jarduerak duen ingurumen-inpaktua ebaluatzeko edo aurreikusteko aukera ematen duen soluzioa 70 herrialde baino gehiagotan erabiltzen da, Artikotik Antartikaraino, eta kontinente guztietako 10.638 espezie biltzen ditu. URA – Uraren Euskal Agentziarako sortu zen, itsas uren kalitatearen jarraipena egiteko lanen esparruan, eta ambik aukera eman du plangintza hidrologiko egokia definitzeko Euskadiko eta Europako herrialde askotako ur-baliabideak babesteko.
URA – Uraren Euskal Agentziarako sortu zen, itsas uren kalitatearen jarraipena egiteko lanen esparruan
Gaur egun, industrializazioari eta urbanizazioari lotutako biztanleria-hazkunde azkar baten konbinazioak, pixkanaka, hainbat herrialdetako itsasoen gaineko presioak areagotzea eragin du, hiri-isurketak ugaritu direlako eta arroetan substantzia toxikoak pilatu direlako.
Kutsadura gutxitzeko, azken urteotan hainbat programa eta estrategia garatu dira, giza jarduerak eragindako ondorio horiei aurre egiteko eta sistema urtarrak babesteko beharrari buruz gizartea gehiago kontzientziatzen laguntzeko. Arlo honetako tresnarik aipagarrienetako bi AMBI (AZTI Marine Biotic Index) eta M-AMBI (aldagai anitzekoa-AMBI) dira, AZTI zentro teknologikoak itsas hondoetako komunitateen kalitatea ebaluatzeko garatutakoak.
AMBI tresna duela gutxi berrikusi da, prestazioak hobetzen jarraitzeko. Softwarearen azken eguneraketak, 6.0 bertsioak, 10.638 espezie biltzen ditu, mundu osoko estuarioetan eta kostaldeko sistemetan dauden komunitate garrantzitsuenen adierazgarri. Tresna orrialde berritik deskarga daiteke: https://ambi.azti.es/
Berrikuspen horren bidez, AMBIk munduko erreferentziazko tresna izaten jarraitu nahi du kostalde eta estuarioen kalitate ekologikoa ezartzeko. “Gaur egun 70 herrialde baino gehiagotan erabiltzen da, Artikotik Antartikara, kontinente guztietan. Gainera, herrialde askotan, egoera ekologikoa ebaluatzeko erabilera ofizialeko sistema bihurtu da “, azaldu du Angel Borja doktoreak, Itsas Biologiaren arloan eragin handiena duen ikertzaileetako batek, Web of Science webgunearen arabera, eta tresna horien koordinatzaileak.
AMBIk aukera ematen du giza jarduerek itsas ingurunean eragindako ingurumen-inpaktua ebaluatzeko, besteak beste: isurketak, dragatzeak, herri-lanak edo akuikultura. Makroornogabe bentonikoen komunitateetako inpaktuak kalkulatzen ditu tresnak, eta jarduera berri batek sor ditzakeen inpaktuak aurreikus ditzake, horiek minimizatzeko neurri egokiak proposatuz.
Tresna erabilgarria eta iradokitzailea
AMBI indizea eta M-AMBI tresna itsasoen egoera ekologikoa ezagutzeko beharretik sortu ziren. “AMBI eta M-AMBI aurrerapena eta oso erabilgarria dira itsas ingurunearen inpaktuan inplikatutako eragile guztientzat: Administrazio publikoetatik, ikerketa-zentroetatik, itsas energien edo energia kimikoen enpresetaraino; izan ere, enpresa batek eragin ditzakeen inpaktuak ebaluatu eta aurreikusteko aukera ematen dute, eta minimizatu egiten dituzte, besteak beste, kokaleku egokiagoa hautatuz sortu baino lehen”, zehaztu du Borja doktoreak.
Era berean, beste indize batzuetarako inspirazio gisa balio izan du, sedimentuan ateratako DNAn oinarritutako determinaziora egokitu baita. Alde horretatik, aliatu iraunkorra izan da, giza jarduerak uretan duen eragina minimizatzeko eta itsas ingurunea berreskuratzen laguntzeko.
Bere ibilbidean zehar AZTIk itsas ingurunearen egoera ekologikoa ebaluatzeko hainbat metodo garatu ditu, horien artean AMBI eta M-AMBI erremintak nabarmentzen direlarik. Tresna horiek 1994az geroztik zentroak URA -Uraren Euskal Agentziarako egiten dituen lanen esparruan sortu ziren. Lan horiei esker, Europako Uraren Esparru Zuzentarauarekin bat etorriz, plangintza hidrologiko egoki baten ildoak definitu ahal izan dira, Euskadin eta Eiropako herrialde askotan eskuragarri dauden baliabide hidrikoen babesa sustatzeko.
AZTIri buruz
AZTI zentro zientifiko eta teknologikoa da, eta inpaktu handiko eraldaketa proiektuak gauzatzen ditu Nazio Batuen 2030 GIHekin bat datozen erakundeekin. AZTIren helburua da, hain zuzen, pertsonen etorkizunerako aldaketa positiboa bultzatzea, gizarte osasuntsu, iraunkor eta oso bat lortzen laguntzeko. Itsas ingurunean eta elikaduran espezializatuta dago, eta zientzian zein ikerketa sendoetan oinarritutako abangoardiako eta balio erantsiko produktu eta teknologiak eskaintzen ditu.
40 urteko esperientzia du, eta presentzia dauka 45 herrialdetan. Hiru egoitza ditu EAEn, bai eta 280tik gorako langileko lantaldea ere. Indexatuta egin dituen 1.300 argitalpenek baino gehiagok bermatzen dute AZTIren ibilbide luzea, eta bere bikaintasuna ikertzaileek egiaztatzen dute, horietatik %58 doktoreak baitira.
Basque Research and Technology Alliance (BRTA) aliantzako kidea da. Aliantza hori lankidetza bidezko lau ikerketa zentrok eta 12 zentro teknologikok osatzen dute, helburua izanik kideen arteko lankidetza sustatzea, ezagutza sortzeko eta enpresei transmititzeko baldintzak indartzea, haien lehiakortasunean laguntzeko, eta industria sarea dinamizatzea, euskal gaitasun zientifiko-teknologikoa kanpoan proiektatzeko.
