Akuikulturako produktuetan parasito zoonotikoen arriskua kontrolatzea da ParafishControl Europako proiektuaren helburua. Espainiatik bideratzen da, CSICen bidez.
Proiektu horren barruan, AZTIk berariaz helmintoen taldeko —hau da, gizakiak kutsa ditzaketen gorputz luze edo biguneko harrak— parasitoetan oinarritutako ikerketa-linea bideratzen du. Ikerketa oso interesgarria da Europako sektore urtarrentzat; izan ere, parasitoek arrisku handia ekar dezakete pertsonen elikagai-segurtasunerako. Horrenbestez, kalte sozial eta ekonomiko handia ere eragin dezakete. ParafishControl proiektuan, 13 herrialdetako 30 bazkide daude, eta Europan hazitako arrain-espezie nagusiei (lupia, urraburua, erreboiloa, izokina, amuarraina eta karpa) eragiten dieten gaixotasunak kontrolatzeko konponbideak ematea du helburu. 8,1 milioi euroko aurrekontua du, EBk diruz lagunduta, Horizon H2020 esparru-programaren baitan.
AZTIren lana itsasoko eta ur gezako akuikulturako arrainen kalitatea eta segurtasuna bermatzea da; horretarako, parasito zoonotikoen presentzia ebaluatu eta kontrolatzen da. Ikerketa-eginkizunarekin batera, jardunbide egokiak identifikatu dira elikagaien segurtasuna hobetzeko, eta, beraz, akuikulturaren sektoreko lehiakortasunari bide emateko. AZTIk zuzendutako lan-ildoa oso garrantzitsua da ParafishControl proiektuaren baitan, helmintoen azterketari erreferentzia egiten baitio; horien artean, anisakis espezieei.
Arrainak parasitatzen dituzten helminto ugari dago; baina, zorionez, espezie-kopuru txiki baten bidez bakarrik transmititzen zaie gizakiei eta, ondorioz, gaixotasunak eragin. Horien artean daude anisakis espeziekoak. Horiek dira helminto ezagunenak, eta gizakien digestio-aparatua kutsa dezakete larba biziekin parasitatutako arrain bat jatearen ondorioz, proteina alergenikoak dituzte eta. Anisakis espeziekoen artean, Anisakis simplex da garrantzitsuena, duela gutxi elikagaien segurtasunean azaleratzen ari den arrisku gisa identifikatu dutelako.
Parasito gutxiago akuikulturako arrainetan
Akuikulturako arrainak, kontrolatutako inguruan hazten direnez, arrantzatutako arrainek baino helminto gutxiago dituzte. Izan ere, arrainak batez ere elikaduraren bidez kutsatzen dira; akuikulturakoak, berriz, nagusiki parasito bizirik ez duten pentsuekin elikatzen dira. Nolanahi ere, AZTIren ikerketa-lineak zuzenean lotzen ditu Europako Agintaritzak Elikagaien Segurtasunerako (EFSA, ingelesezko sigletan) emandako gomendioekin. Hala, itsasoko akuikulturako haztegietan eginiko jarduketei buruzko informazio gehiago eskatzen du, parasito zoonotikoen kutsadura-arriskua ahalik eta gehiena murrizteko.
ParafishControl proiektuak bost urteko iraupena du, eta Arriskuen Analisia egingo da horren bidez. Hiru fase izango ditu analisiak: arriskuaren ebaluazioa, kudeaketa eta komunikazioa. Arriskua ebaluatzeko prozesuan, itsasoko ur gezako haztegiak monitorizatzeko hainbat kanpaina egingo dira kutsadura-bide nagusiak identifikatzeko. Bide horiek honako hauek izan daitezke: arrain freskoarekin edo horien eratorriekin elikatzea eta parasitoak daramatzaten itsasoko ugaztun, hegazti eta ornogabeen akuikultura-haztegien inguruan dagoen presentzia. Gainera, hainbat helmintorekin kutsatutako arrainak kutsatu ondoren alergia-erreakzioak izateko arriskua ebaluatuko da; izan ere, orain arte eginiko azterketak soilik Anisakis simplex espezieak hartzen ditu kontuan. Horretarako, lankidetzan arituko dira hainbat ospitaletako alergologia-zerbitzuak.
Arriskuak Kudeatzeko sisteman, hainbat gomendio jasoko dira haztegiek prebentzio- eta kontrol-protokoloak sartzeko eta elikagai-produktu seguruak eta kalitatekoak eskaini ahal izateko. Arriskuen komunikazioak, oro har, gizarteari, industriari, zientzia-komunitateari eta administrazioari emango die proiektuaren baitan lortutako ezagutzen berri.
Kalitateko etiketa Europako produktuetarako
ParafishControl ekimenaren bidez proposatuko da Europako akuikultura-produktuen kalitatea eta segurtasuna adierazteko etiketa sortzea, arrainen kontsumoan ahalik eta segurtasun handiena bermatzeko. Horretarako, produktuek ez dute ia parasito zoonotikoen presentziarik izango, edo presentzia baxua izango dute. Etiketak eragina ekarriko du Europako akuikulturaren sektoreko lehiakortasunean, eta munduko beste eskualde batzuetako lehiatzaileengandik bereizi ahal izango da; besteak beste, Asiako produktuetatik (presentzia handia dute merkatuan).
Testu eta argazkiak: Azti-Tecnalia